De ontdekking van Mondriaan

Gemeentemuseum Den Haag neemt bezoekers in de zomer van 2017 mee op reis door het leven en werk van Piet Mondriaan. Die reis voert langs metropolen Amsterdam, Parijs, Londen en New York, de steden waar Mondriaan zijn geniale brein de vrije ruimte kon geven en de ontdekkingen deed waarmee hij de kunst totaal veranderde. Het Gemeentemuseum bezit de grootste collectie Mondriaans ter wereld. Deze tentoonstelling toont voor het eerst de volledige collectie, die uit maar liefst 300 werken bestaat. Daarnaast zijn er brieven, foto’s en persoonlijke objecten - zoals zijn verzameling grammofoonplaten - te zien en kan er een kijkje worden genomen in een reconstructie (op ware grootte) van Mondriaans Parijse atelier. Zo kan de bezoeker deze zomer niet alleen de ontwikkeling van Mondriaans werk ontdekken, maar ook de modernste kunstenaar van de twintigste eeuw beter leren kennen.





AMSTERDAM

Op jonge leeftijd wordt al duidelijk dat Piet Mondriaan (1872-1944) een groot talent heeft voor tekenen. In 1895 rondt hij zijn studie aan Rijksacademie in Amsterdam af en maakt al gauw naam als landschapsschilder. Van tijd tot tijd trekt hij erop uit, naar het Zeeuwse Domburg of het Brabantse Uden. Hier waant hij zich vrij van traditie en experimenteert hij met zijn vormentaal en kleurgebruik. Hij schildert frivole en felgekleurde molens, appelbomen, kathedralen en duinlandschappen. Hij is consequent op zoek naar het nieuwe, en droomt van een kunst voor een nieuwe moderne wereld.




PARIJS

Op zijn 39e, in 1911, gooit hij zijn leven radicaal om. Hij zegt zijn huis in Amsterdam op, verbreekt zijn verloving en brengt zijn werk onder bij vrienden. Hij gaat zijn geluk beproeven in de bruisende kunstwereld van Parijs. Hij ontmoet er internationale kunstenaars, schrijvers en intellectuelen, die allemaal op zoek zijn naar een moderne, vooruitstrevende kunst. Hij maakt er kennis met het kubisme van Pablo Picasso, waardoor hij steeds meer zijn eigen weg durft te gaan en abstracter gaat werken. Hij wil de zichtbare werkelijkheid terugbrengen tot de absolute essentie: een ritme van vlakken en kleuren, horizontalen en verticalen. Zo komt hij tot zijn beroemde stijl, waarmee hij de energie van het moderne stedelijke leven waar hij zo van houdt, kan weergeven.




LONDEN

Als de Tweede Wereldoorlog dreigt en de nazi’s Mondriaans kunst tot entartet verklaren, vlucht hij in 1938 naar Londen. Met hulp van kunstenaars Naum Gabo en Ben Nicholson vindt hij er een appartement in Hampstead dat hij al snel omtovert in typische ‘Mondriaan stijl’. De nieuwe omgeving inspireert hem en hij gaat hard aan het werk, maar duikt ook -net als in Amsterdam en Parijs – in het sociale leven. Samen met Peggy Guggenheim en Virginia Pevsner gaat hij regelmatig dansen in jazz clubs. Hij ontwikkelt een passie voor de speelse figuren van Walt Disney, die net de eerste lange animatiefilm Sneeuwwitje heeft uitgebracht. Hij stuurt Disney ansichtkaarten naar zijn broer die hij ondertekent met ‘Sleepy’. Mondriaan krijgt mogelijkheden om te exposeren in belangrijke galerieën, maar ondanks zijn succes en plezierige leven in Londen groeit ook hier zijn angst voor de nazi’s en na twee jaar vlucht hij naar New York.





NEW YORK

In New York leert Mondriaan op zijn 68e een nieuwe wereldstad kennen, met gloednieuwe muziek – de Boogie Woogie – en een bruisend uitgaansleven. Hij geniet er met volle teugen van. De nieuwe energie mondt uit in zijn laatste meesterwerk, Victory Boogie Woogie, dat na zijn overlijden in 1944 onafgemaakt op zijn schildersezel in zijn atelier achterblijft.





De ontdekking van Mondriaan is van 3 juni 2017 t/m 24 september 2017 te zien in het Gemeentemuseum Den Haag.

Bron: Gemeentemuseum Den Haag

---
pmc © 30 juli 2017

'De Stijl' is ook mijn stijl

---
pmc © 9 juli 2017

Chris Beekman, de afvallige van De Stijl

Het Stedelijk Museum presenteert de vergeten De Stijl-kunstenaar Chris Beekman (Den Haag 1887-Blaricum 1964), als anarchist één van de meest politiek actieve kunstenaars verbonden aan deze beweging. Hij was vanaf 1917 betrokken bij De Stijl, keerde zich in 1919 van de groep af maar bleef tot 1922 abstract schilderen. Voor het eerst is het oeuvre van Beekman te zien, in een tentoonstelling van circa 80 werken, uit de collecties van het Stedelijk Museum Amsterdam, Museum Kröller Müller en het Amsterdam Museum.






DE AFVALLIGE VAN DE STIJL
Schilder en communist Chris Beekman was bevriend met links-radicalen als Bart van der Leck, Peter Alma en Robert van ’t Hoff. Zijn werken uit de beginjaren van De Stijl laten een grote vrijheid zien in geometrische vorm en kleur. Nadat Beekman een tijdlang een actieve rol binnen De Stijl speelde, kreeg hij in 1919 ruzie met De Stijl-voorman Theo van Doesburg. Aanleiding is een politieke actie: een petitie van kunstenaars gericht aan de Nederlandse regering om de communicatie met Russische geestverwanten weer mogelijk te maken. Van Doesburg verwijt Beekman De Stijl te willen politiseren en het komt tot een breuk. Beekman blijft aanvankelijk abstract werken, maar komt tot de conclusie dat abstractie een doodlopende weg is: de revolutie is meer gebaat bij figuratieve kunst met een sterk sociale inslag.






TRAIT-D'UNION TUSSEN DE STIJL EN DE RUSSISCHE REVOLUTIE
In de tentoonstelling is de breuk met De Stijl goed te volgen: waar Mondriaan zijn meest efemere zwart-wit werken schildert, zoekt Beekman gedesillusioneerd een weg terug naar het volk. Hiermee vormt hij een trait-d'union tussen De Stijl en de Russische Revolutie: ook daar keerde menig kunstenaar, waaronder Malevich, terug naar de figuratie.

De tentoonstelling brengt, naast zijn werk van direct voor, tijdens en na de De Stijl-periode, ook de directe context waarin Beekman werkte in beeld. Zo zijn er banden met onder meer Bart van der Leck en Piet Mondriaan, met wie hij in Laren bevriend raakte, en is ook werk te zien van Jacob Bendien, Johan van Hell en Ferdinand Erfmann, en vroeg, verrassend abstract werk van Carel Willink.




















De tentoonstelling Chris Beekman, de afvallige van De Stijl is nog t/m 17 september 2017 te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam.

Bron: Stedelijk Museum

---
pmc © 3 juli 2017

Gemeentemuseum Den Haag

De Stijl

Zonder De Stijl hadden de westerse woning, de straat én de stad er heel anders uit gezien. Er is een complete vleugel gewijd aan deze belangrijke groep rond Mondriaan. De groep rond Piet Mondriaan en Theo van Doesburg inspireert tot op de dag van vandaag kunstenaars, vormgevers en architecten. Het belang van de groep is moeilijk te overschatten; zij speelt een centrale rol in de Europese avant-garde.


Unieke collectie Mondriaan

De collectie Mondriaan van het Gemeentemuseum Den Haag is uniek in de wereld en omvat bijna 300 werken. Ze beslaat alle stadia van de indrukwekkende carrière van deze grootmeester van de moderne kunst. Weinig kunstenaars hebben vanaf het begin van hun artistieke ontwikkeling tot aan hun dood zich steeds weer weten te vernieuwen en tegelijkertijd een hoog niveau weten te handhaven. Ook Mondriaans laatste - onvoltooide - meesterwerk, de Victory Boogie Woogie (1942-1944), het monument voor New York, de stad die ritme en ongeremde vitaliteit ademt, is in de tentoonstelling te zien.

De Stijl: levendig, vrolijk en vrij

De leden van De Stijl waren op zoek naar een ideale samenleving en een vormentaal die daarbij paste. De grondgedachte van De Stijl was typisch Nederlands. Door samen te werken hoopten de kunstenaars en architecten een Totaalkunstwerk te maken. Kunsthistorici omschrijven De Stijl vaak als een beredenerende, gestructureerde, haast kille stroming. De intenties van de kunstenaars zelf lagen anders. Met heldere, primaire kleuren vervaardigden zij kunstwerken die juist levendig, vrij en vrolijk waren, als de toekomst zelf. Het Gemeentemuseum heeft die positieve insteek als uitgangspunt genomen om De Stijl hernieuwd te presenteren. Het Gemeentemuseum Den Haag bezit de meest brede collectie De Stijl wereldwijd. In de permanente opstelling Mondriaan & De Stijl zijn Theo van Doesburg, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Gerrit Rietveld en Georges Vantongerloo naast Mondriaan de belangrijkste vertegenwoordigers.


De woning – De straat – De stad

De inrichting van de presentatie is geënt op De woning – De straat – De stad, het artikel van Piet Mondriaan uit 1925. De levendige presentatie doet recht aan de boeiende samenvloeiing van kunst, vormgeving en architectuur. De innovatieve presentatie zoomt van de intieme huiskamer uit via de straat naar de stad, met onderwerpen als reclame, fotografie, mode en maatschappij. De studio van de bekende kunstenaar Krijn de Koning en architect Anne Holtrop, tekende voor de vormgeving van de tentoonstelling, een heus Totaalkunstwerk. Dit werk functioneert niet alleen als decor, maar is een kunstwerk an sich met als titel 63 spaces for a work.

Bij de tentoonstelling is de publicatie Het verhaal van De Stijl: Mondriaan tot Van Doesburg verschenen, met bijdragen van Hans Janssen en Michael White, een uitgave van Ludion, € 39,90.

Bron: Gemeentemuseum Den Haag



---
pmc © 14 augustus 2015